“Yes, and she is black!”
In “Rebible” stelt Inez van Oord een nieuwe manier voor om de Bijbelverhalen te lezen. De Bijbel begint met die beroemde woorden “In den beginne schiep God…” (vertaling NBG 1951). Van Oord schrijft: met dat eerste zinnetje beginnen meteen de problemen. Wie of wat is God? Moet je niet kiezen voor een woord als de Onzegbare, of de Aanwezige? Is ‘God’ niet al meteen te ‘weterig’ gezegd? Dan wordt Hij (hij, dat alleen al!) meteen weer zo in beslag genomen door de kerksen, die zeggen te weten.
Ik moet zeggen dat ik dat net zo goed een modieuze aanname vind, en dus net zo’n inbeslagname. Van Oord schrijft dat als wij ‘Hem’ of ‘Het’ God noemen, Hij/Het dan meteen alweer te dichtbij komt, een iemand wordt waarmee je je moet verhouden. Hoe persoonlijker, hoe meer je een soort keus op je af voelt komen. En dat willen we niet. Toch? Dan maar ‘de Onzegbare’, ‘de Aanwezige’, nietwaar? Maar zoals gezegd: ook dat is een keus, de keus van onze tijd, van een cultuur die liever niet dan wel weet.
Even verderop erkent ze, dat we er toch niet aan ontkomen: het onzegbare zeggen, de onbenoembare een naam toekennen. Al moeten we onze beperkingen erkennen: wij hebben dat nodig, wij kunnen niet zonder woorden, niet zonder namen. Dus blijven mensen oneindig creatief in het verzinnen van namen voor het onnoembare.
Men vroeg een astronaut of hij daarboven God of zoiets had ontmoet. Yes, and she was black, was zijn antwoord. Ja, je moet God omdenken, jouw beelden zijn altijd te klein. En ontleend aan je eigen wereld. Het valt niet te ontkennen.
En toch hebben we de Bijbel. Ik geloof dat God iemand is, die z’n (of d’r) best doet mij en ons allemaal te bereiken. Openbaren heet dat. God is iemand die zichzelf aan mij onthult. Of hij zou God niet zijn. Wat is een God die zich niet laat zien?! Tuurlijk, het laatste woord is er daarmee niet over gezegd. Maar ik durf het aan, ‘God’ geloven op zijn ‘woord’.
“Rebible” helpt me wel: om niet te ‘weterig’ (betweterig heet dat) te spreken. En om dan opnieuw verrast te raken van die eerste Bijbel…
