Waar ligt jouw loyaliteit? Horen bij Jezus’ familie – Preek over Marcus 3, 35
Wat gelooft Trump? De bekende Amerikaanse theoloog Stanley Hauerwas schreef daarover onlangs: “De nieuwe Amerikaanse president noemt zich christen. Maar erg trouw in de leer is hij niet. Zijn kerk is de Verenigde Staten (…). Trump is zeer vroom (…), maar zijn vroomheid is geen weerspiegeling van een christelijk geloof.” Trumps geloof is namelijk dat Amerika een zeer buitengewoon land is. Bij zijn inauguratie zei hij, dat Amerikanen toegewijde patriotten (vaderlanders) moeten zijn. Maar, schrijft Hauerwas, “christenen zijn toegewijd aan God, niet aan een natie.” Trump zegt, dat Amerika alles kan bereiken, als ze maar in zichzelf en in hun land geloven. Hauerwas schrijft: christenen geloven niet in zichzelf of in hun land, ze geloven in God. En niet alleen gelóven we in hem, we aanbidden hem. Iets aanbidden wat niet God is, heet afgoderij. Trump zei in zijn inaugurele rede: “Het fundament van ons beleid wordt een totale trouw aan de VS van Amerika.” Maar christenen, zegt Hauerwas, geloven dat alleen God ‘totale trouw’ vraagt. Anders maken we van ons land een afgod. Trump zegt dat Amerika weer van het volk zal zijn. En dat hij dat volk weer groot zal maken. Zo, zegt Hauerwas, is Trump niet maar de president van de VS, hij is de verlosser! Trump kon aan de macht komen, doordat veel christenen op hem hebben gestemd. Dat bewijst, zegt Hauerwas, het failliet van het Amerikaanse christendom. Het laat zien wat er gebeurt als je God en Amerika als twee-eenheid ziet. En hij eindigt met te zeggen: “Ik twijfel er niet aan dat Trump zichzelf als christen beschouwt. Maar Amerika is zijn kerk.” Laten Amerikaanse christenen dus stoppen met hun liefdesrelatie met Amerika. En zichzelf weer zien als leden van het wereldwijde volk van God!
Vanmorgen stel ik u/jou de vraag: waar ligt jouw loyaliteit? Komende week mogen we het rode potlood gebruiken. Welk vakje kleur je in? Waar ligt jouw loyaliteit, te midden van groeiend nationalisme (afgoderij met je eigen land)?
Jezus’ familie: iedereen die Gods wil doet!
- Dat werpt nieuw licht op je geboorte; 2. Dat is een nieuw leven door je wedergeboorte.
1. Dat werpt nieuw licht op je geboorte
Wel eens over nagedacht, dat Jezus een huis had? Toen hij volwassen werd, verliet hij zijn ouderlijk huis in Nazaret. En ging op zichzelf wonen in Kafarnaüm. In vers 20 lees je: na een paar drukke dagen gaat hij terug naar huis. Je huis, dat is de plek waar je je thuis voelt. Waar je lekker bij kunt komen. Even niet al die mensen om je heen, die van alles van je willen.
Thuis! Zoals wij dat fijn vinden, vond Jezus dat ook. Zijn eigen plek, de deur dicht, even een beetje privacy. Nou, vergeet het dus maar: voor Jezus geen vrije tijd! Er zijn meteen alweer hordes mensen om hem heen, zelfs ín zijn eigen huis! Hij kan niet eens even rustig éten! Zelfs thuis moet hij aan de slag: onderwijs geven, zieken beter maken. En… wéér die eindeloze discussies met de schriftgeleerden!
En terwijl hij daarmee bezig is, staat zijn familie buiten voor de deur. Ze zijn gekomen, om hem weer eens te spreken. Maar zijn eigen moeder en broers kunnen zijn huis niet eens in! Ze moeten buiten wachten, en sturen iemand naar binnen om te zeggen dat ze er zijn. Binnen zitten heel veel mensen om Jezus heen. En ze brengen het hem over: uw moeder en broers staan buiten!
En dan zegt hij iets wonderlijks: Wie zijn mijn moeder en broers? Bedoelt Jezus nou, dat hij hen niet wil kennen?! Alsof hij zegt: ‘mijn familie, wat heb ik daarmee te schaften’??! Dat zou ongehoord zijn! Zo ga je toch niet met je eigen familie om?!
Familie was toen voor iedereen bijna heilig. Zoals ook voor ons vaak. Ga maar na. Als je getrouwd bent en een eigen gezin hebt, naast wie ga je dan zitten in de kerk? Misschien denk je daar niet eens over na: ‘bij m’n familie natuurlijk!’ Of iets anders: verwacht jij, dat je familie altijd op jouw verjaardag komt? Ook dat vind je vaak vanzelfsprekend: ‘natuurlijk, wat dacht je dan, hoezo níet’!
Zou Jezus nu zeggen, dat je familie niet belangrijk is? Ik denk het niet. Zoals hij wist wat de Farizeeën dachten, zo wist hij ook wel dat zijn familie buiten stond. Hij zegt niet dat zijn familie er niet toe doet. Nee, hij gaat iets zeggen tegen de mensen die bij hem zijn, in zijn huiskamer. Jullie hier zijn mijn moeder en mijn broers. Dat betekent niet, dat zijn echte moeder en broers dat níet zijn. Maar hij wil de mensen in die kamer iets leren. Dat als je naar Jezus luistert, zijn onderwijs aanneemt, dat je dan ook zijn familie bent. Jezus schept een nieuwe familie. Hij breidt zijn eigen familie uit, tot voorbij de bloedband.
Doet dat je niet heel anders naar je eigen familie kijken? Je bent in een gezin geboren, je ouders kies je niet zelf, die heb je. Je kinderen kies je ook niet uit, die krijg je. Het is een wonderlijk iets, die bloedband. Je leven lang zit je er aan vast. Het is net elastiek, hoe verder je bij elkaar weg gaat, hoe sterker je het voelt trekken. Dat heb je zo niet met vrienden. Die kies je zelf, en vriendschap kan verwateren. Jammer, maar dat gebeurt. Maar familie blijft, zélfs als de relaties verstoord zijn. Dat zie je bij het TV-programma Het Familiediner: één foute opmerking, en mensen zien elkaar jaren niet meer! Daar zie je aan: familie wordt nooit iets neutraals.
Maar Jezus zet die relatie in een ander licht. Jouw geboorte uit dit gezin is niet meer alles. Loyaliteit verandert. Er is meer dan jouw eigen familie. En dat maakt dat je anders in het leven staat. Hoor je bij Jezus, dan wordt je familie betrekkelijk, dan is familie niet meer alles. In Nederland en in de hele wereld groeien nationalistische sentimenten. Kan dat misschien ook komen, doordat veel mensen geen hogere familie meer hebben? Geen hemelse Vader meer, waardoor je een nieuwe familie wordt? Als Jezus niet jouw Heer is, waar val je dan op terug? Op bloed en bodem? Ik ben er bang voor…
2. Nieuw leven door je wedergeboorte.
Maar, wat Jezus hier zegt, gaat zelfs nog een flinke stap verder. Hij voegt er namelijk iets aan toe: Iedereen die de wil van God doet, die is mijn broer en zuster en moeder. Het is dus niet alleen een kwestie van luisteren, Jezus’ onderwijs aannemen. Je kunt onder Jezus’ gehoor zitten en niets met zijn woorden doen. Ergens anders zegt Jezus: als je deze mijn woorden hoort maar niet doet, ben je als een mens die zijn huis op zand bouwt!
Nee, als je Jezus’ woorden aanneemt, moet je ze ook doen! Is dat niet bijzonder: die nadruk op het doen van Gods wil? De tijd van geboden en regels lijkt voorbij. Leven als christen, dat is leven van Gods vergeving, leven uit genade. Gods wil doen, leven volgens zijn geboden, dat heeft alleen waarde als het uit je hart komt. Als je die leefregels volgt uit liefde. Dat is toch de lijn van Gods Woord, zeker in het Nieuwe Testament? Is het dan niet opvallend, dat juist Jezus het heeft over het doen van Gods wil?
Maar begrijpen we het dan wel goed? Waarom kwam Christus op aarde? Om ons van zonden te verlossen, door te sterven aan het kruis, zeggen wij. Ja, maar dat is maar de halve waarheid. Hij kwam niet alleen om ons van zonden te bevrijden. Hij kwam ook om nieuwe mensen van ons te maken.
En daarom gaf hij het voorbeeld. Gods Zoon werd zelf een mens, en hij werd precies de mens die God bedoeld had. Een mens die Gods wil deed. De eerste in de wereldgeschiedenis die Gods wil volkomen doet! Als iemand Gods geboden en wil volkomen gedaan heeft, dan is het Jezus.
En nu zegt hij tegen iedereen die naar hem luistert: volg mij. Wat ik heb gedaan, dat mag jij ook gaan doen. En je kunt het ook, ik geef je daarvoor de kracht, mijn Geest! Jezus heeft het hier dus over onze geboorte, onze familie. Maar ook over je wedergeboorte, je nieuwe leven! Dat je een mens wordt als hij, net zo gehoorzaam en aan God toegewijd.
Zo schept Jezus een nieuwe familie. Van mensen die niet uit een mens maar uit God geboren zijn (Johannes 1, 12/13!). En zo kinderen van dezelfde Vader. Kind, echt kind van de Vader ben je, als je naar Jezus luistert door te doen wat God zegt. Dan ben je uit God geboren!
En wat doen we dan? Moet je dat vooral denken aan wat in de ‘Tien Geboden’ staat? Gaat het dan om regels? Zoals: niet vloeken, naar de kerk op zondag, geen seks voor het huwelijk? Zoiets als een soort checklist: als je dat doet, doe je Gods wil?
Nee, als je wilt weten wat Gods wil is, moet je niet alleen naar Gods geboden kijken. Dan moet je vooral ook kijken naar Jezus. Wat typeert zijn leven: dat hij zich stipt hield aan een set regels? Nee, dat was niet het eerste en belangrijkste. Zeker, Jezus was gehoorzaam aan zijn Vader. Maar dat leven naar regels en geboden, dat was veel meer de houding van de Farizeeën en schriftgeleerden. Die leefden stipt een aantal regels na, en hielden dat de mensen voor. Als je die dingen precies doet, dan zit je goed, dan dien je God, dan kom je dichter bij God. En juist die joodse leiders, die nauwgezette wetsdienaars, die hebben er nou net niks van begrepen! Want de wil van God doen, wat dat is zie je pas als je Jezus echt kent, en érkent.
Wat deed Jezus dan, wat laat hij zien? Dit: dat gehoorzaamheid aan Gods wil totaal is. En veel en veel verder gaat dan je uiterlijk aan een paar regels houden. Bij Jezus gaat gehoorzaamheid vele stappen verder dan wat letterlijk in de geboden van God staat. Het is veel meer dan wat daar in staat. Dan zoek je het goede voor iemand die dat misschien niet voor jou doet. Dan heb je lief degene die je helemaal niet ligt. Dan kom je niet maar op voor je eigen belangen, maar juist voor die van de ander. Dan doe je wat Jezus zelf deed: die naar de wereld kwam voor zondige mensen, de ergste misdadigers zelfs. Dan pas je Gods leefregels toe met liefde en barmhartigheid. Dan leef je een nieuw leven. Zo ben je Gods familie, als je je door zijn liefde laat leiden. Je wordt een totaal ander mens, toegewijd aan God.
Dat bepaalt ook hoe je als christen je keuzes maakt, ook a.s. woensdag (15 maart 2017, Tweede Kamer verkiezingen). Hoe komt het, dat zoveel mensen geloven in Nederland, zoals Trump gelooft in Amerika? Kan dat misschien komen doordat zoveel mensen geen Heer meer hebben die ze aanbidden? Dan wordt jouw land je vader, en je volk je moeder. Dan hang je jouw veiligheid op aan een nieuwe god, een afgod dus.
Als je bij de familie van Jezus hoort, ben je veilig bij hém. Zijn liefde en vergeving, die geven je geborgenheid, en die maken je nieuw. Er is meer dan jouw vaderland en jouw moedertaal. Wij volgen een Heer, die zijn leven gaf voor iedereen, voor de ergste zondaren. Dan zullen wij hem daarin volgen, en zo de wil van God doen. Dat is: het goede zoeken voor iedereen, en vooral de minderheden en kwetsbaren. We moeten het aandurven om in de samenleving een krachtige boodschap te laten horen. Van gerechtigheid, van verbinding zoeken, van ruimte voor iedereen. Ook voor mensen die anders geloven dan christenen, zoals moslims. Of mensen die totaal anders leven, zoals verslaafden, criminelen, mensen in de prostitutie. Als de liefde van Jezus je drijft, kijk je anders, doe je anders, stem je anders. Want hij geeft je een andere loyaliteit. Niet Nederland en een z.g. ‘Nederlandse cultuur’, maar het hemelrijk bepaalt je keuzes. Gods nieuwe wereld, waarin mensen op God en de naaste gericht zijn. En waarin nieuwe normen en waarden gelden, van liefde, vrede, gerechtigheid.
Amen
Marc. 3, 35 (handout) Marc. 3, 35 Marc. 3, 35