Hemelvaartsdag: de Koningsdag van de kerk!
Preek op Hemelvaartsdag (2024)
Eerste Bijbellezing: Deuteronomium 4: 33-39
Tweede Bijbellezing: Handelingen 1: 3-11
Derde Bijbellezing: Filippenzen 2: 5-11
Vertel jij wel eens aan iemand dat je naar de kerk gaat, of gelovig bent…? Op je werk, aan klasgenoten. Je vrienden en collega’s kijken er misschien gek van op: “Nog leuke dingen gedaan op Hemelvaartsdag?” “Wat? Naar de kerk?!” “Doe je dat dan op zondag ook?!”
Vertel je er wel eens iets over? Hoe doe je dat? Is de Bijbel voor jou de enige waarheid? Maar iedereen heeft toch z’n eigen waarheid? Zijn andere meningen of godsdiensten niet net zo waardevol? Je kunt het christelijk geloof toch niet aan anderen opdringen, als de enige waarheid? Is dat niet iets van vroeger, toen er nog zoiets als ‘zending’ bestond? ‘Je moet in God geloven, in Jezus, Hij is de enige die redt; en wie niet gelooft…’ Tegenwoordig lijken we dat niet meer zo stellig te zeggen. Je respecteert toch ieder z’n mening, of geloof? En laten we eerlijk zijn, weten we het zelf nog wel zo zeker…? Kun je zo maar zeggen dat de Bijbel waar is, en dat er maar één God is, en één geloof?
Pas, op 1 mei, bestond de Protestantse Kerk 20 jaar, de fusie van Gereformeerde Kerken, de Nederlands Hervormde en de Lutherse Kerk. In een interview blikte ds. Bas Plaisier terug, hij gaf indertijd leiding aan de eenwording. Hij ziet veel moois in de kerk en is nog steeds dankbaar dat het in 2004 (eindelijk) zover kwam. Hij stelt ook een paar kritische vragen. De PKN wil allereerst belijdende kerk zijn. Dat betekent: deze drie kerken gingen niet om praktische redenen samen, maar om het geloof. Maar, vraagt Plaisier, spreken we elkaar echt aan op wat we geloven, wat we samen delen? Of is het heel vrijblijvend geworden, net als in de hele samenleving: ‘ieder z’n eigen geloof’? En als we een kerk willen zijn waarin het geloof in Christus centraal staat, dragen we dat dan ook uit? Of vinden we, dat de Koran net zo waar is als de Bijbel?
Je geloof delen, uitdragen. Als de waarheid. En Jezus als de enige die redt. Zouden Plaisiers vragen ook niet heel goed in de NGK gesteld kunnen worden? Hoe staan wij er voor? Die vragen stel ik, omdat we zo juist een paar heftige Bijbelstukjes hebben gelezen. Kijk, het verhaal van Jezus’ hemelvaart kun je natuurlijk wat lacherig afdoen, als een kinderverhaal. Van mensen die dachten: de aarde is plat, de hemel is een soort bovenverdieping, boven de wolken. Wij weten tegenwoordig toch meer dan de mensen van toen? Moet je dit echt geloven: dat Jezus ineens als een luchtballon opstijgt en achter de wolken verdwijnt?
Toch is dat niet het belangrijkste: of dat allemaal wel kan. Waar het om gaat, is: hier zie je wie Jezus echt is! De Koning van hemel en aarde! Zijn laatste woorden op aarde waren: “Mij is gegeven alle macht, in de hemel en op aarde”! Dát is wat Hemelvaart ons wil zeggen! Jezus is de Koning, Hij zit op de troon, Hij regeert! Dat geloven we, in de wereld waarin Rusland en China de wereldmacht opeisen. Kun je dat geloven? Hoe dan? Waar zie je dat?
Daarvoor doen we even een stapje terug. Paulus zegt: wees net zo nederig als Jezus. Wees niet uit op je eigen belang, maar laat het belang van de ander boven jouw belang staan. De gezindheid van Christus noemt hij dat. Jezus’ hemelvaart betekent, dat Hij de almachtige Koning werd. Maar om die hoge positie te verkrijgen, werd Hij eerst een dienaar. “Hij die de gestalte van God had, hield zijn gelijkheid aan God niet vast, maar deed er afstand van. Hij nam de gestalte aan van een slaaf.”
In de NBV21 staat ‘dienaar’, maar dat is me een beetje te netjes vertaald, te brááf. Dienaar klinkt toch anders dan slaaf. Dienen is iets moois: anderen helpen, het anderen naar de zin maken. Maar dat staat er niet echt, er staat niet het Griekse woord diakonos, maar doulos. En dat betekent toch echt slaaf: een knecht zonder recht, bezit van zijn meester. En dat is helemaal niet iets moois! Dat werd Jezus: een slaaf.
Denk aan het verhaal dat Hij de voeten van zijn discipelen waste. Hij deed een doek om zijn middel, en ineens zagen zijn leerlingen een slaaf voor zich! Die ook nog eens slavenwerk ging doen: de vieze stinkvoeten van zijn discipelen wassen! Zo beeldde Hij uit hoe Hij zou sterven, voor ons! Als een misdadiger aan een kruis. Jezus zag af van zijn Goddelijke glorie, en werd een slaaf.
En dat deed Hij, staat hier, om totaal gehoorzaam te zijn aan de Vader! En alsof het nog niet genoeg was, voegt Paulus eraan toe: gehoorzaam tot in de dood! En niet zo maar de dood, de kruisdood! Drie keer nog weer een stap extra: gehoorzaam-dood-kruisdood! De kruisdood was de meest verachtelijke executie die er bestond: voor verraders en slaven.
Dat was zijn slavenwerk: uitgekleed en naakt aan een schandpaal hangend de dood in. Zo praten wij doorgaans niet over Jezus. We zien Hem als die rabbi uit de kinderbijbel, die wijze verhalen vertelde en zieken beter maakte. Maar dit was zijn einde: bespuugd, bespot, uitgekotst door mensen… Zelfs door Gód, zijn Vader! Tussen hemel en aarde hing Hij. “Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten!”, schreeuwde Hij uit.
En toen… was het genoeg. In die aller- allerdiepste diepte. Want toen ontving Hij van God de erekroon: ”daarom heeft God Hem hoog verheven en Hem de naam geschonken die elke naam te boven gaat.” Daarom: om zijn gehoorzaamheid, zijn totale toewijding aan de Vader. Jezus was God, gaf zijn hemelse glorie prijs, werd een mens, een slaaf. En die zelfopoffering werd beloond, God schonk Hem de hoogste naam: de grootste roem en eer. Na zijn zelfovergave krijgt Hij Gods geschenk: de hoogste eer!
En nu is Hij de Heer, de kurios. Zo zelfs dat “elke knie zich zal buigen, in de hemel, op de aarde en onder de aarde; en elke tong zal belijden: ‘Jezus Christus is Heer!’, tot eer van God de Vader.” Buigen, zich neerwerpen voor Hem, eens zal heel de wereld dat doen! Alles, iedereen: boven, op, onder de aarde: mensen, engelen, machten, zelfs de boze machten. Zelfs zullen ze het openlijk erkennen (‘belijden’): “Jezus is de Heer!”, de Koning!
Dat is toch bijna niet te geloven?! Kun je je dat voorstellen, in een tijd waarin we zeggen: ieder z’n eigen geloof? Elke knie, elke tong, dat zijn woorden uit Jesaja 45. Daar zegt God: alle knieën zullen zich voor Mij buigen, elke tong bij mijn naam zweren! Want: “Ik ben God, er is geen ander”! Hier horen we ook de echo van wat Mozes tegen de Israëlieten zegt in Deut. 4. Hij herinnert hen aan de wonderen die God deed in de woestijn, en zegt dan: “U bent er getuige van geweest, opdat u zou beseffen dat de Heer de enige God is; er is geen ander naast Hem!” “Laat goed tot u doordringen dat de HEER de enige God is (…); een ander is er niet”! Tegenover goden, machten en andere religies is dat Gods claim: Ik ben God, de ware, de enige!
Durf je dat nog te zeggen in een tijd van relativering en vrijblijvendheid? Ieder z’n geloof, Islam, Jodendom, Boeddhisme, humanisme, ieder z’n eigen waarheid. De Bijbel spreekt heel andere taal! Er komt een dag, dan zullen alle mensen, alle volken, alle machten, erkennen: Jezus alleen is de Heer! Dat is dus de impact van Jezus’ hemelvaart. Daar op de Olijfberg staat een groepje mannen en vrouwen naar de hemel te staren. Ze zien Hem opstijgen, geloof het of niet, tot een wolk Hem omhult. En ineens staan er twee engelen naast hen, zie zeggen: “Jezus, uit jullie midden in de hemel opgenomen, zal op dezelfde wijze terugkomen als jullie Hem naar de hemel hebben zien gaan.”
Op dezelfde wijze…? Wéér op de Olijfberg, wéér neerdalend zoals Hij opsteeg, als een ruimteschip? Nee, met wolken omgeven! Zoals God op de Sinaï, in rook en vuur. Zoals God in de woestijn: een vurige wolk voor Israël uit. Zoals God in de tempel van Salomo: verschijnend met heerlijkheid. Zoals God op Pinksteren: in vuur, met kracht. Zo zal Hij weerkomen, deze Jezus: als degene die alle macht heeft, in hemel en op aarde.
Heftig verhaal, of niet?! We kunnen er een lachertje van maken: zit Jezus daar op een stoel, boven op een wolk? Haha… Maar je kunt maar beter snel een keuze maken. Hemelvaart betekent geen verhullende wolk, maar de onthulling van een Koning! Durf ik dit te geloven: dat Hij mijn Heer is, mijn Koning? Durf ik Hem te volgen, in zijn nederigheid, zijn slavenhouding? Durf ik zijn verhaal nog te vertellen, van zijn macht en majesteit? Durven wij als kerk deze waarheid te belijden? Tegenover mensen die elk geloof respecteren, als je maar niet de waarheid claimt? Ja, ook tegenover elkaar: is dit het geloof dat wij delen?
Jezus heeft alle macht. En Hij komt, om de aarde te richten. Durf jij het te geloven? Dat is geen gelijkhebberige eigenwaan. Het is de Naam boven alle naam erkennen. Durf jij het aan?
Amen
Liturgie Hemelvaartsdag 9 mei 2024
Orgelspel
Welkom/mededelingen
Intochtslied: Psalm 47: 1,2 (“Volken wees verheugd”)
Stil gebed
Bemoediging en groet
V. Onze hulp is in de naam van de Heer
G. Die hemel en aarde gemaakt heeft
V. Die trouw blijft tot in eeuwigheid
G. En het werk van zijn hand nooit loslaat
V. Er is genade voor u en vrede, van God onze Vader en van Jezus Christus onze Heer in gemeenschap met de Heilige Geest
G. Amen
Lied: Lied 661: 1,2,3,5 (“Ten hemel opgevaren is, halleluja..”)
We gaan zitten
Gebed om de verlichting door de Heilige Geest
Eerste Bijbellezing: Deuteronomium 4: 33-39
Tweede Bijbellezing: Handelingen 1: 3-11
Lied: Lied 663: 2 (“Al is Hij opgenomen,…”)
Derde Bijbellezing: Filippenzen 2: 5-11
Lied: Liedboek 1973 Lied 304: 2 (“De Heer regeert! Zijn koninkrijk staat vast”)
Verkondiging
Antwoordlied: Psalm 93: 1,4 (“De Heer is koning, Hij regeert altijd”)
Dankgebed
Collecte
Slotlied: Lied 687 (“Wij leven van de wind die aanrukt uit de hoge…”)
Zegen
Gezongen amen
Orgelspel
