Had Jezus seksuele gevoelens? Jezus, Maria’s kind, Gods Zoon – preek bij Heid. Cat. Zondag 14
1.
Kon Jezus pijn voelen? Kon Jezus verdrietig zijn, of angstig? We weten het uit de Bijbel. Kon Jezus blij zijn, vrolijk feest vieren? Ook dat erkennen we wel.
Had Jezus seksuele gevoelens? En hier durven we vaak niet verder te denken. Je kunt zeggen: dat hoeft toch ook niet? De Bijbel spreekt over Jezus’ blijdschap, liefde; ook duidelijk over zijn pijn, angst. De Bijbel zwijgt over zijn seksuele gevoelens. Dus, zou je zeggen, fantaseer daar dan ook niet over. Dat is al genoeg gedaan, zoals over Jezus’ vermeende relatie met Maria van Magdala.
En toch is die vraag echt niet zo vreemd of verkeerd. Zou het misschien iets kunnen zijn wat je helpt, of steun geeft? Voor jongeren in de puberteit bijvoorbeeld? Op die leeftijd word je je steeds bewuster van je seksuele gevoelens. Die zijn soms heftig, ze doen veel met je. Als je naar een jongen of meisje kijkt. Of bij allerlei beelden of filmpjes (heel wat jongeren kijken wel eens naar porno). Daar praat je dan niet over, je schaamt je ervoor. Je voelt je schuldig, zondig misschien wel. Seks wordt dan iets waar je nooit echt eerlijk over praat. En waar je niet over praat, dat wordt iets schimmigs, iets wat niet helemaal OK is.
Dan kan het helpen als je weet dat Jezus ook die gevoelens kende. En dan zeg ik: waarom zou hij ze niet gekend hebben? We lezen in de Bijbel, dat hij mens was zoals wij. En wat geweldig troostend is het als je leest: Juist omdat hij zelf op de proef werd gesteld en het lijden volbracht heeft, kan hij ieder die beproefd wordt bijstaan. Wat jij voelt, voelde hij ook! Dus weet hij ook wat het je doet als je naar een mooie vrouw of man kijkt.
En als ik dat zo zeg, weet je meteen: daar is ook helemaal niks mis mee. Je mag een man of vrouw toch mooi vinden? Alleen, bij ons mensen kan daar zo maar een verkeerd verlangen bij komen. Daarvan heeft Jezus gezegd: (als je) naar een vrouw kijkt en haar begeert, heb je in je hart al overspel met haar gepleegd! De grens is flinterdun, tussen gewoon seksueel verlangen en grensoverschrijdend begeren. Maar zeg dus níet: daar had Jezus geen last van! Hij kende die gevoelens, voelde zich man. En de duivel heeft echt wel geprobeerd hem ook daarin ten val te brengen.
2.
Hoe komt het eigenlijk dat wij zonden vaak zo gauw seksueel inkleuren? Dat komt doordat menselijk begeren alles te maken heeft met datgene waar je van geniet. Zoals: lekker eten, drinken, bezit en geld, en ook seks dus. En op al die gebieden kunnen wij mensen zo maar ontsporen. Of het nu om eten gaat of om seks, je voelt een onweerstaanbare drang. Lust, noemt de Bijbel dat. Jezelf leren beheersen, dat is een heel gevecht. En echt niet alleen voor pubers! Als volwassene vind je wel een zekere balans. Je krijgt meer vrede met wie je bent, kent jezelf, ook je zwakke kanten, je er-kent die ook. Maar het is echt niet zo, dat je die dan voortaan altijd volledig beheerst. Ik denk nog dagelijks: kon ik maar evenwichtiger zijn, meer rust in mezelf hebben. Wat schiet ik nog vaak uit de bocht! Ik bid om Gods Geest en kracht, om meer balans. Om vergeving ook, voor al die keren dat mijn zelfbeheersing weer eens tekortschoot.
Zo blijft ook seksualiteit voor ons iets explosiefs, iets waar je maar moeilijk greep op krijgt. En dus is het niet zo vreemd als we seks en zonde zo snel verwarren. Juist daarom hebben we Jezus hierin zo heel erg nodig.
3.
En dan is er nog iets wat hier mee te maken heeft. Dat is min of meer psychologisch, en dus iets van alle tijden en alle mensen. Het onderwerp van vanmiddag, Jezus’ menswording, heeft ook iets met seks te maken. Je kunt zeggen: er kwam toch helemaal geen seks aan te pas, bij Jezus’ geboorte? Nee, dat is het juist. In het klassiek Griekse heidendom was dat wel anders. Goden deden het met godinnen, zelfs mooie aardse vrouwen waren niet veilig bij hen. Die hele Griekse mythologie is één grote soapserie, van vreemdgaan en ontucht. Men beweert, dat de christenen juist daarom Jezus’ geboorte wilden vergeestelijken. Om het verhaal van God en Maria uit die vulgaire sfeer van de Grieken weg te houden. En zo van Jezus’ geboorte maar een mysterieus wonder maakten.
Precies die mening hebben Moslims. Zij erkennen dat Jezus een machtige profeet van God is. Maar zoon van God, dat is voor hun godslastering. Juist vanwege dit punt: dan zou God seks met Maria gehad hebben. En dat is onaanvaardbaar. Ook Moslims geloven in de maagdelijke geboorte van Jezus. Dus dat hij zonder seks bij Maria is verwekt. Moslims hebben dan ook totaal geen evenwichtige relatie met seks. Nog minder dan veel christenen. Vrouwen moeten geheel bedekt zijn, dat typeert het masculiene karakter van de Islam. Anders gezegd: Islam is een mannen-godsdienst. Impliciet erkent de Islam zo, dat mannen geen zelfbeheersing hebben. Dat vrouwen daarom hun vrouwelijkheid niet mogen tonen. Vrouwen die dat wel doen worden gestraft. Zij krijgen dan ook zelf de schuld als mannen door hen geprikkeld worden. Als vrouwen verkracht worden, gaan mannen vaak vrijuit. Dat past in een cultuur van vrouwenonderdrukking en onverwerkte seksualiteit.
4.
Daarom nogmaals, juist dat laat zien hoe belangrijk het is om Jezus niet te ontmenselijken. Wij moeten aanvaarden, dat hij menselijke gevoelens kende; en nog kent! In dit verband wil ik vooral op één vers wijzen in Hebr. 2. Vers 11: Hij die heiligt en zij die geheiligd worden hebben een en dezelfde oorsprong, en daarom schaamt hij zich er niet voor hen zijn broeders en zusters te noemen. “Hij die heiligt en zij die geheiligd worden”! Hij die heiligt, dat is God, d.w.z. Gods Zoon. God is heilig, en door zijn Zoon ‘heiligt’ hij ook ons, maakt hij ook heilig. D.w.z.: God maakt mij, u en jou, ook puur, zuiver, goed. Dat konden wij niet zelf, wij worden niet heilig uit onszelf. En toch wil God wel degelijk dat we zo worden. Dat wij zijn heilige wil gehoorzamen en zijn liefde beantwoorden. Dus moest zijn Zoon mens worden, om dat te doen wat wij niet wilden en niet konden. Daarom staat hier: “hij die heiligt en zij die geheiligd worden” zijn van dezelfde oorsprong. Samen Gods schepselen, menselijke wezens, met gevoelens, ook seksuele.
Daarom, zegt de schrijver van Hebreeën, is ook de Zoon van God een mens geworden als zij, om door zijn dood definitief af te rekenen met de heerser over de dood, de duivel, en zo allen te bevrijden die slaaf waren van hun levenslange angst voor de dood. En dus, zo besluit hij, moest hij in alles gelijk worden aan zijn broeders en zusters!
In alles aan ons gelijk. Inderdaad, daar kwam geen seks aan te pas. Maria werd zwanger, niet door een aardse man, maar door Gods Geest. Was haar kind wel door een man verwekt, dan was hij alsnog een zondaar geworden. Niet omdat seksualiteit op zichzelf zondig is. Wel omdat een aardse man zo toch de zonde weer zou doorgeven aan zijn kind. Nu werd Maria zwanger, niet door seksuele maar door Geestelijke gemeenschap. Door Gods Geest die nieuw leven in haar schiep, zonder zaad van een man. Biologisch onmogelijk, wetenschappelijk onverklaarbaar. Maar je moet de Bijbel ook niet lezen met onze beperkte wetenschappelijke blik. En ook niet als een mythisch verhaal of een sprookjesboek, vol toverij. Nee, hier is de almachtige God aan het werk, met één van zijn onbegrijpelijke wonderen. Hierom aanbidden wij hem, als de almachtige Schepper.
Op een islamitische website las ik: “het is onmogelijk dat een mens God kan zijn”. Precies dit triggerde mij: nee, inderdaad kan een mens nooit God zijn. Maar andersom kan wel: God kan wel een mens worden! Wie zou ooit God zijn macht en grootheid willen ontzeggen?! Niets is voor hem onmogelijk. God werd mens: om in alles zijn broeders en zusters gelijk te zijn. Behalve…, zegt de schrijver van Hebreeën in hoofdstuk 4, dat hij niet vervallen is tot zonde!
Niet vervallen tot zonde: dat typeert precies de spanning in het leven van Jezus. De hogepriester die wij hebben is er een die met onze zwakheden kan meevoelen, juist omdat hij, net als wij, in elk opzicht op de proef is gesteld! Net als wij, in elk opzicht. Dus ook met seksuele gevoelens. Hij staat naast je, als jij de verleiding voelt om op een pornofilmpje te klikken. Hij staat naast je, als jij als man net even te ver gaat in hoe jij naar een vrouw kijkt. Hij staat naast je, omdat hij begrijpt wat alles waarvan jij geniet met je kan doen. Hij kent het, en wees daar maar heel dankbaar voor! God kent je, weet het als de hormonen door je lijf gieren. Maar je mag met die verwarrende gevoelens naar hem toe gaan, altijd weer. Hij schaamt zich niet jou zijn broer of zus te noemen. Dan hoef jij je niet te schamen bij hem!
Wat een genade, wat een verlossing, wat een God om naartoe te vluchten!
Amen.
Mooi stuk, jammer dat er onwaarheden en valse generalisaties over de islam wordt gemaakt.
Dankjewel. Ik laat me graag door een kenner corrigeren, dus zeg het maar.